Obecnie
jego imieniem nazwano instytut. W
instytucie działało kilka reaktorów jądrowych. Pierwszym był
reaktor EWA.
Gotowa konstrukcja, została przekazana przez Związek Radziecki. 31
maja 1958 roku reaktor osiągnął stan krytyczny, umożliwiający
jego uruchomienie i przekazanie do eksploatacji. Nastąpiło ono 14
czerwca 1958 roku.
Nazwa
EWA pochodziła od skrótu Eksperymentalny,
Wodny, Atomowy. Jego
moc wynosiła początkowo 2MW ale dzięki naszym konstruktorów
zwiększono ją do 10 MW. Reaktor
w 1989 roku doczekał się nawet uwiecznienia na banknotach. W 1995
roku reaktor zakończył swoja pracę.
W grudniu 1974 uruchomiono działający jako
jedyny do dziś reaktor "Maria", który od podstaw został
zbudowany w Polsce, ale oparty jest na radzieckim pomyśle. Nazwę
przyjęto od imienia Marii Curie-Skłodowskiej, polsko-francuskiej
fizyczce i chemiczce która dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla za
pracę w dziedzinie fizyki jądrowej i odkrycie Polonu i Radu.
Podobnie
jak EWA reaktor Maria jest oparty o chłodzenie wodą destylowaną, i
ma większe znaczenie doświadczalne niż produkcyjne. Z uwagi na
położenie, mimo że Świerk jest dziś dzielnicą Otwocka, to
z dala od zamieszkałych osiedli, dzięki
czemu udało się zachować
instytut mimo obostrzeń z zakresu bezpieczeństwa. Do
zadań Narodowego Centrum Badań Jądrowych obecnego właściciela
reaktora Maria należą:
-
wytwarzanie izotopów promieniotwórczych wykorzystywanych w
medycynie,
-
modyfikacja materiałów poprzez promieniowanie,
-
badania na wiązkach neuronów,
-
badania radiochemiczne z użyciem wypalonych prętów paliwowych,
-
terapia neutronowa.
Reaktor
pracował od 1974 roku z kilkoma przerwami. Ostatnia była na
przełomie 2004/2005 roku i była spowodowana brakiem paliwa
dostarczanego przez Rosję. Po podpisaniu przez Polskę w
2009 roku umowy
o współpracy w zakresie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu
materiałów i technologii nuklearnych i zwrocie do Rosji (zgodnie
z tą umową do kraju
pochodzenia) w pięciu transportach łącznie 450 kg wysoko
wzbogaconego wypalonego paliwa z reaktora Maria i reaktora EWA
międzynarodowa
organizacja Reduced
Enrichment for Research and Test Reactors (RERTR) oficjalnie
zezwoliła Rosji na wznowienie dostaw paliwa do reaktora Maria.
W 2012 roku, po
wieloletnich przygotowaniach w polskim badawczym reaktorze jądrowym
„Maria” rozpoczęto proces konwersji paliwa. Dotychczasowe paliwo
zawierające 36% uranu 235 będzie stopniowo zamieniane na nisko
wzbogacone paliwo zawierające poniżej 20% tego izotopu. Konwersja
jest dokonywana pod okiem specjalistów amerykańskich i jest częścią
umowy z 2009 roku. Pod koniec 2012 roku po całkowitym rozliczeniu
się z Rosją w zakresie zwrotu zużytego paliwa podpisano umowę z
francuską firmą AREVA CERCA w zakresie dostarczania odbioru paliwa
z reaktora Maria.
Zobacz też:
Jaka jest największa sztuczna dziura w ziemi w Polsce?
Gdzie jest najstarszy na świecie most spawany?
Gdzie znajduje się jedyna w Polsce Kaplica Czaszek?
Zobacz też:
Jaka jest największa sztuczna dziura w ziemi w Polsce?
Gdzie jest najstarszy na świecie most spawany?
Gdzie znajduje się jedyna w Polsce Kaplica Czaszek?
