Gdzie w Polsce znajduje sie najstarszy cmentarz?

Najstarszy w Polsce, zabytkowy cmentarz znajduje się przy ul. Kazimierza Wielkiego w Płocku. Ta znajdują się na Mazowszu nekropolia założona została w 1780 r., należy do parafii rzymsko - katolickiej.

Na początku XIX wieku na cmentarzu wzniesiono również kaplicę, którą jednak ostatecznie rozebrano pod koniec wieku kolejnego.
Po roku 1945 cmentarz zamknięto, żeby w początkach XXI wieku jednak na płockim cmentarzu otwarto dla możliwość kolejnych pochówków. Cmeentarz jest potocznie nazywany "Starym Cmentarzem" i obecnie ma powierzchnię około 3 ha.

Najstarszy zachowany i odrestaurowany nagrobek to krypta podkomorzyny zakroczymskiej Teresy z Krajewskich Rodzickiej powstała w 1828 r.. W pobliżu znajduje się grób płk Jana Gugenmusa, żołnierza Legionów Dąbrowskiego i jednego z członków armii księcia Poniatowskiego. Niedaleko jest również grób rodziny Pestugia, zamożnych kupców mieszkających niegdyć w Płocku, a pochodzących z Lombardii. Warto odwiedzić także mogiłę zbiorową bohaterów Powstania Styczniowego z 1863 r.

Zobacz także:
Poznaj Warszawę
Okolice Warszawy - ciekawe miejsca, zabytki i atrakcje turystyczne
Gdzie w Polsce jest największy stadion piłkarski

Gdzie w Polsce można zobaczyć pływający młyn wodny?

Pływający młyn wodny o nazwie "Bździel” powstał w oparciu o plany autentycznych pływających młynów wodnych powszechnych na terenie Polski w XIX wieku. Jeśli planujemy wycieczkę tymże młynem, to jak sama nazwa wskazuje to młyn wodny pływający więc musimy się upewnić w Parku Etnograficznym w Tokarni, czy aby nie jest gdzieś na Wiśle. Pływały one niegdyś po Wiśle i Nidzie służąc okolicznym mieszkańcom swoimi "usługami". Budowniczymi młynu "Bździel" są członkowie Klubu Wodniackiego Kon Tiki z Pińczowa. Rekonstrukcja młynu jest umieszczona na pływającej platformie o wymiarach 8m na 6 m. Całość waży około pięciu ton. Jest to kompletna rekonstrukcja razem ze sprawnymi do mielenia żarnami napędzanymi kołem wodnym. Współorganizatorami przedsięwzięcia są oprócz Klubu Wodniackiego KON-TIKI w Pińczowie, Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni oraz Ośrodek Kulturalno-Historyczny (Pałac Wielopolskich) w Chrobrzu. 



Uroczyste uruchomienie pływającego Młyna Wodnego odbyło się 17 sierpnia bieżącego roku w Nowym Korczynie, przy przeprawie promowej na Wiśle, między Nowym Korczynem, a Borusowem. Podczas uroczystości odbyło się pierwsze mielenie tegorocznej mąki na chleb dożynkowy. 18 sierpnia odbył się chrzest wodniacki "Bździela” i wyruszenie w jego pierwszy 500 kilometrowy rejs do Włocławka. Załogę pływającego młynu stanowili czterej budowniczowie z Klubu Wodniackiego Kon Tiki. Od początku swojego rejsu drewniana konstrukcja "Bździela” budziła bardzo duże zainteresowanie. Zadbano by cała oprawa odwiedzanych miejsc promowała region świętokrzyski, Muzeum Wsi Kieleckiej, a przede wszystkim zdrową żywność. Wszędzie, gdzie tylko przybił młyn do brzegu odbywały się Jarmarki Świętokrzyskie, którym często towarzyszyła między innymi Młodzieżowa Orkiestra Dęta OSP z Bodzentyna. Można było spróbować fasoli nowokorczyńskiej, sandomierskich jabłek, znakomitych soków bez konserwantów oraz wody mineralnej „Buskowianka”.


Rolnicy z Ponidzia sprzedawali zdrową żywność, a Zbój Madej - książę polskich zbójów rozdawał kieleckie scyzoryki. Był też pokaz mielenia mąki w oparciu o siłę nurtu Wisły. Była też degustacja chleba upieczonego z tej mąki. Szczególnie uroczyście młyn witano w Szczucinie, Winnicy k. Połańca, Sandomierzu, Piotrawinie, Kazimierzu Dolnym n. Wisłą, Wróble - Wargocinie, Górze Kalwarii, Porcie Żerańskim (dwa dni), Wyszogrodzie i Włocławku. Wszędzie tam odbywały się Jarmarki Świętokrzyskie.
Rejs zakończył się 29 sierpnia we Włocławku. Następnie młyn zdemontowano i został zawieziony do Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni.

Ten chleb (z "Bździela) jest inny od tego, który kupujemy w sklepach, bez polepszaczy i bardzo smaczny – zapewniali odwiedzający młyn goście.

Niewykluczone, że za rok znów zawita do Włocławka, jednak głównym celem organizatorów tego przedsięwzięcia w przyszłym roku jest udział "Bździela” na "Festival de Loire”.
Byłby to piękny ukłon dla tradycji i dziedzictwa kulturowego naszego województwa – powiedział nam Adam Jarubas – marszałek województwa świętokrzyskiego. Festiwal Loary organizowany jest w Orleanie we Francji co dwa lata. Przyjeżdża tam flisacka Loara i Europa. Przy brzegu przez kilka dni cumuje 220 tradycyjnych łodzi. Orlean, 150 -tysięczne miasto, a w okresie festiwalu odwiedza je dodatkowo 650-tyś ludzi. Taki tłum to właściwa publiczność dla "Bździela”. 



Ten zrekonstruowany XIX pływający młyn to znak, że "Wisła jest duszą Polski” - tak napisał koordynator festiwalu Jarosław Kałuża. Miejsca przy nadbrzeżu ustąpił już krakowski galar więc może się udać. Życzymy powodzenia!

fot. sejmik.kielce.pl, rmf24.p, naszemiasto.pl
Zobacz też:
Muzeum zabawek i zabaw, Kielce
Gdzie w Polsce jest najbardziej pokręcony most?
Gdzie znajduje się najdłuższy w Polsce most pontonowy?
Gdzie jest najstarszy na świecie most spawany?

Gdzie żyje najstarszy pies w Polsce?

Miniusia, bo takie nosi imię najstarszy psiak żyjący na terenie Polski liczy sobie 28 lat. Suczka urodziła się 16 stycznia 1985 roku. Cieszy się całkiem niezła kondycją, jak na swój wiek. Węch i sluch ma nadal bardzo dobry, jedynie lekko niedowidzi. Mieszka wraz ze swoją właścicielką w Poznaniu.

Do pierwszej właścicielki trafił mając niespełna 2 lata. Opiekowała się nim do końca swoich dni, a pies nawet po jej śmierci wiernie przy niej czuwał. Gdy odnaleziono zmarłą, Miniusia była na skraju wytrzymałości. Weterynarze ją uratowali, a następnie znaleźli nowy dom. Zajęła się nią Bogumiła Biskupska, która chce nawet wpisać podopieczną do Księgi Rekordów Guinnessa. Obecnie Minusia znajduje się na 5 miejscu listy najdłużej żyjących psów na świecie.




fot. deser.pl, wikipedia

Zobacz także:
 Jaki jest największy ptak występujący w Polsce?
 Jaki jest największy drapieżnik żyjący w Polsce?
 Poznań i jego okolice

Gdzie w Polsce jest najdłuższy zakręt?

Najdłuższy i niestety chyba jeden z najbardziej niebezpiecznych zakrętów Polsce znajduje się w Świeradowie - Zdroju. Jest to drogowe połączenie Szklarskiej Poręby i Świeradowa - Zdroju.To bardzo ostry, 180-stopniowy wiraż, który miał zostać wyłączony z ruchu i stać się deptakiem widokowym. Niestety, pomysł nie znalazł uznania w Dolnośląskiej Służbie Dróg i Kolei (zarządca drogi). "Zakręt śmierci" jak się o nim mówi został zaprojektowany i wybudowany jako droga dla wojska, na rozkaz Adolfa Hitlera. Miał on uniemożliwić posuwanie się wrogich wojsk i w razie takiej konieczności, wysadzony w powietrze. Budowa zakończyła się w roku 1938.  
 Zakręt owiany jest złą sławą, po 1945 roku, kolumna ciężarówek z żołnierzami radzieckimi spadła w przepaść, zginęło wiele osób. Na zakręcie tym dochodziło i dochodzi do wielu innych, tragicznych w skutkach wypadków.  
Zobacz też: Gdzie w Polsce jest najbardziej pokręcony most?
Twarożnik, Szklarska Poręba
Dom Zdrojowy w Świeradowie - Zdroju
 fot.szklarskaporeba.netszklarskaporeba.info.pl

Gdzie w Polsce znajduje się najwyższy kościół?

Najwyższy kościół w Polsce zlokalizowany jest w miejscowości Licheń Stary (okolice Konina, województwo wielkopolskie). To sanktuarium katolickie zostało zbudowane na planie krzyża. Bazylika składa się z części głównej,  a także dzwonnicy, wieży oraz portyków. Na jej placu może zgromadzić się do 250 000 ludzi. Została zbudowana na przełomie lat 1994-2004. z inicjatywy ks. Eugeniusza Makulskiego, według projektu mgr inż. Barbary Bieleckiej. Najwyższy punkt bazyliki ma 141,5 m.


Legenda głosi, że miały tam miejsce objawienia maryjne z lat 1813 i 1850-1852, których świadkami byli Tomasz Klossowski i Mikołaj Sikatka.

W latach 1850, 52 narodził się silny kult obrazu Matki Bożej Licheńskiej. Wydarzenie to było ściśle powiązane z epidemią cholery w owym czasie, według podań przy wspomnianym obrazie wielu chorych doznało uzdrowienia. W 1967 r. obraz został koronowany przez kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Zobacz też:
Bazylika Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski, Licheń Stary
Gdzie znajduje się jedyna w Polsce Kaplica Czaszek?
Jaki jest największy gotycki kościół drewniany w Polsce?

Gdzie w Polsce znajduje sie najstarsza działająca winda?

Najstarszą czynną windą w Polsce jest najprawdopodobniej winda w Książnicy Polskiej w Olsztynie. Budynek w którym jest zamontowana powstał w latach 1910 - 1912 i właśnie na te lata datuję się jej montaż, choć żadne oficjalne źródła nie potwierdzają tego faktu. Maszynownię stworzyła firma C. Herram-Findeisen, a do systemu napędowego wykorzystano silnik elektryczny Danziger-Werft. Po awarii całego systemu (lata 60 - te), na nowo ruszyla dopiero w 2000 roku. Winda została wpisana do rejestru zabytków, zachowała się do dnia dzisiejszego w bardzo dobrym stanie. Jest bogato zdobiona motywami roślinnymi, wchodzi się do środka drzwiami na lewo od głównego wejścia.


Zobacz też:
Okolice Poznania - atrakcje, ciekawe miejsca i zabytki
Ciekawe miejsca w Wielkopolsce
Gdzie powstała pierwsza w Polsce kopalnia ropy naftowej?
Gdzie znajduje się największa elektrownia szczytowo - pompowa w Polsce?

Gdzie w Polsce znajduje się czynny reaktor jądrowy?

W latach pięćdziesiątych w Świerku, wówczas wsi pod Otwockiem, powstał Instytut Badań Jądrowych. Budowę instytutu rozpoczęto w 1954 roku pod patronatem Polskiej Akademii Nauk o pierwszym dyrektorem został Andrzej Sołtan. 
 

Obecnie jego imieniem nazwano instytut. W instytucie działało kilka reaktorów jądrowych. Pierwszym był reaktor EWA. Gotowa konstrukcja, została przekazana przez Związek Radziecki. 31 maja 1958 roku reaktor osiągnął stan krytyczny, umożliwiający jego uruchomienie i przekazanie do eksploatacji. Nastąpiło ono 14 czerwca 1958 roku. 


Nazwa EWA pochodziła od skrótu Eksperymentalny, Wodny, Atomowy. Jego moc wynosiła początkowo 2MW ale dzięki naszym konstruktorów zwiększono ją do 10 MW. Reaktor w 1989 roku doczekał się nawet uwiecznienia na banknotach. W 1995 roku reaktor zakończył swoja pracę. 
 

W grudniu 1974 uruchomiono działający jako jedyny do dziś reaktor "Maria", który od podstaw został zbudowany w Polsce, ale oparty jest na radzieckim pomyśle. Nazwę przyjęto od imienia Marii Curie-Skłodowskiej, polsko-francuskiej fizyczce i chemiczce która dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla za pracę w dziedzinie fizyki jądrowej i odkrycie Polonu i Radu.


Podobnie jak EWA reaktor Maria jest oparty o chłodzenie wodą destylowaną, i ma większe znaczenie doświadczalne niż produkcyjne. Z uwagi na położenie, mimo że Świerk jest dziś dzielnicą Otwocka, to z dala od zamieszkałych osiedli, dzięki czemu udało się zachować instytut mimo obostrzeń z zakresu bezpieczeństwa. Do zadań Narodowego Centrum Badań Jądrowych obecnego właściciela reaktora Maria należą:
- wytwarzanie izotopów promieniotwórczych wykorzystywanych w medycynie,
- modyfikacja materiałów poprzez promieniowanie,
- badania na wiązkach neuronów,
- badania radiochemiczne z użyciem wypalonych prętów paliwowych,
- terapia neutronowa.

Reaktor pracował od 1974 roku z kilkoma przerwami. Ostatnia była na przełomie 2004/2005 roku i była spowodowana brakiem paliwa dostarczanego przez Rosję. Po podpisaniu przez Polskę w 2009 roku umowy o współpracy w zakresie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu materiałów i technologii nuklearnych i zwrocie do Rosji (zgodnie z tą umową do kraju pochodzenia) w pięciu transportach łącznie 450 kg wysoko wzbogaconego wypalonego paliwa z reaktora Maria i reaktora EWA międzynarodowa organizacja Reduced Enrichment for Research and Test Reactors (RERTR) oficjalnie zezwoliła Rosji na wznowienie dostaw paliwa do reaktora Maria. W 2012 roku, po wieloletnich przygotowaniach w polskim badawczym reaktorze jądrowym „Maria” rozpoczęto proces konwersji paliwa. Dotychczasowe paliwo zawierające 36% uranu 235 będzie stopniowo zamieniane na nisko wzbogacone paliwo zawierające poniżej 20% tego izotopu. Konwersja jest dokonywana pod okiem specjalistów amerykańskich i jest częścią umowy z 2009 roku. Pod koniec 2012 roku po całkowitym rozliczeniu się z Rosją w zakresie zwrotu zużytego paliwa podpisano umowę z francuską firmą AREVA CERCA w zakresie dostarczania odbioru paliwa z reaktora Maria.

Zobacz też:
Jaka jest największa sztuczna dziura w ziemi w Polsce? 
Gdzie jest najstarszy na świecie most spawany?
Gdzie znajduje się jedyna w Polsce Kaplica Czaszek?

Gdzie w Polsce jest najdłuższa linia tramwajowa?

Do niedawna w Łodzi była rekordowo długa linia tramwajowa o długości blisko 50 km. Rozpoczynała się ona w Ozorkowie, by poprzez Emilię, Zgierz dotrzeć do Łodzi, pokonać całe miasto z północy na południe i poprzez Ksawerów dotrzeć do Pabianic. Niestety na początku lat dziewięćdziesiątych regionalizacja finansowania komunikacji miejskiej spowodowała że linię podzielono na trzy niezależne linie tramwajowe należące do różnych przewoźników. Powstały wówczas trzy linie tramwajowe wzdłuż trasy Ozorków-Łódź-Pabianice. Linia 41 z Pabianic do Łodzi, linia 11 przecinająca miasto z północy na północ linia 46 z Ozorkowa do Łodzi licząca ponad 30 km.


Jest to obecnie mimo skrócenia najdłuższa linia tramwajowa w Polsce. Liczy sobie 47 przystanków a jej przejazd trwa ponad 1,5 godziny. W latach 1993-2012 linia przejściowo była własnością MKT. Obecnie ponownie jej właścicielem jest MPK.
Na początku XXI wieku pojawił się pomysł by tę linię w poprzedniej wersji odbudować na całej długości w ramach projektu Łódzkiego Tramwaju Regionalnego dużych prędkości. Od 2006 rozpoczęto realizację tego projektu dzięki któremu już zmodernizowano trasę wzdłóż lini 11. Obecnie trwają przygotowania by zmodernizować torowisko wzdłuż trasy lini 46. 


Większość elektrycznych sieci tramwajowych powstała w Polsce w okresie zaborów. Pierwszy tramwaj konny kursował w Warszawie w 1866 roku. 


Pierwszy elektryczny tramwaj pojawił się w niemieckim Wrocławiu w 1893 roku. Jednak najbardziej profesjonalna sieć tramwajów elektrycznych powstała w Łodzi. Obejmowała ona dużo linii podmiejskich sięgających nawet do oddalonego o 70 km Sulejowa.



Wprawdzie nie na całej długości zelektryfikowana bo od Piotrkowa do Sulejowa obsługiwały tę linię pociągi kolejki wąskotorowej. Od strony północno-zachodniej można było dojechać tramwajem do oddalonej o blisko 50 km Zduńskiej Woli, mijając po drodze Łask i Pabianice. Od zachodu były dwie linie podmiejskie do Lutomierska – 20 km i Aleksandrowa – 15 km. Od północy tramwaje kursowały przez Zgierz do Ozorkowa – 28 km.



Po okresie największego rozkwitu miasta kiedy znajdowało się ono pod zaborem rosyjskim i w okresie międzywojennym następowało stopniowe ograniczanie linii tramwajowych.

Kierunek południowy do Piotrkowa Trybunalskiego zniknął jeszcze przed wojną. Najdłużej tramwaje jeździły do Tuszyna- 22 km (1973 r.) potem już tylko do Rzgowa a w 1993 roku linię całkowicie zlikwidowano. Podobnie z pozostałościami sieci z 1904 roku między Piotrkowem Trybunalskim, a Sulejowem zlikwidowanej w roku 1986 .



Kierunek południowo-zachodni obecnie funkcjonuje tylko do Pabianic – 17 km, ale jest coraz bardziej ograniczany w częstotliwości połączeń by zastąpić go przez komunikację bus-ami. 


Na zachodzie miasta ciągle funkcjonują połączenia do Lutomierska i Aleksandrowa.
Obecnie najdłuższą linią podmiejską w łódzkiej aglomeracji jest linia do Ozorkowa.



Stworzenie bus-pasów i wizja reanimacji kolei podmiejskich wokół Łodzi może jednak ograniczyć rozwój komunikacji tramwajowej w aglomeracji łódzkiej. Widać to chociażby po taborze tramwajów, gdzie MTR i MPK zamiast stawiać na produkowane w Polsce nowoczesne klimatyzowane tramwaje woli kupować wycofywane z europejskich miast używane tańsze pojazdy.


fot. 
www.banzaj.pl/
wikipedia
www.czasgentlemanow.pl
www.dawidfratczak.pl
www.czasgentlemanow.pl
www.dawidfratczak.pl
wikipedia
www.fakt.pl
www.punktdlalodzi.pl/

Zobacz też:
Arturówek Łódź
Gdzie znajduje się najstarszy znak drogowy w Polsce?
Jaki jest największy gotycki kościół drewniany w Polsce?

Gdzie w Polsce znajduje sie najdłuższy most wantowy?

Jeżdżąc autostradami po Europie przyzwyczailiśmy się zarówno do niezwykle długich tuneli jak i mostów. Od 1963 roku w Austrii wybudowano most który liczy 1837 m długości, wysokość najwyższego z jego filarów wynosi 146 m, zaś największa wysokość mostu nad dnem doliny ma 190 m. Blisko 50 lat później w Polsce oddano do użytku nieco krótszy most. Most Rędziński oddano do użytku w sierpniu 2011 roku. Ma długość ma 1724 metry i łączy oba brzegi Odry blisko Wrocławia na wysokości Wyspy Rędzińskiej. Roztacza się z niej widok na zabytkową Śluzę Rędzińską.

 

W ciągu ostatnich lat Odra w tym miejscu kilkakrotnie wylała, dlatego budowa mostu i estakady ma duże znaczenie strategiczne. Sama przeprawa przez Odrę ma 612 metrów i ta część mostu jest zawieszona na jednym, najwyższym w Polsce pylonie liczącym 122 metry. Most jest częścią obwodnicy Wrocławia zwaną autostradą A 8. Na inwestycję wydano tyle samo pieniędzy co Niemcy na most przez Morze Bałtyckie na Rugię liczący 4097 metrów. W połowie roku ma być oddany do użytku kolejny rekordowy jak na Polskę most w Kwidzyniu. Tam długość mostu pylonowego i trzech estakad ma mieć łączną długość 1836,9 metrów, wliczając w to kładki dla zwierząt. Jego koszt ma być nieco niższy niż mostu Rędzińskiego, ale budowa jeszcze nie została zakończona.

Zobacz też:
Gdzie w Polsce jest najbardziej pokręcony most?
Gdzie znajduje się najdłuższy w Polsce most pontonowy?
Gdzie jest najstarszy na świecie most spawany?

Gdzie w Polsce można zobaczyć w jednym miejscu najdłuższą deskę świata i dom stojący na dachu?

Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku dba o atrakcje od lat. Szymbark to kaszubska wioska u podnóża Wieżycy. Możemy tu zobaczyć dom wybudowany na dachu. 


Możemy zwiedzić jego wnętrze i poczuć się jak pajączek, który chodzi po suficie. Na chwile błędnik nam oszaleje "podpowiadając", że coś jest nie tak. Wrażliwym może nawet zakręcić się w głowie.


Znajduje się tu również najdłuższa deska Świata. Rekordowa deska mierzy 36 m i 83 cm. Waży 1,1 tony. Deskę uzyskano z daglezji – drzewa z rodziny modrzewia ściągniętego na Kaszuby w XVIII w. Daglezja rosła w jarze pod Wierzycą 120 lat i mierzyła 51 m. 

 
Na terenie w CEPR zgromadzono jeszcze wiele atrakcji turystycznych związanych z produkcją drewna, budownictwa drewnianego, przyrodą i regionalnych. Na wyszczególnienie zasługuje replika Domu Sybiraka.



fot.
1. www.3.bp.blogspot.com
2. wikipedia
3. www.mapofpoland.pl
4. www.kajoja.flog.pl

Zobacz też:
Wieżyca - Wierza Widokowa, Szymbark
Skansen w Szymbarku
Park Kasprowicza w Szczecinie

Gdzie w Polsce znajduje się najstarsza plaża dla naturystów?

Najstarszą i chyba najbardziej popularną w Polsce plażą dla nudystów jest ta znajdująca się w Chałupach. Jej powstanie datuje się na w 1960 rok. Większość z nas kojarzy ją zapewne z tej piosenki: "Jak co roku w Chałupach, gdy zaczyna się upał, słychać wielki szum, można spotkać golasa, jak na plaży w Mombassa, golców cały tłum(...)", wykonywanej przez Zbigniewa Wodeckiego. Od momentu istnienia plaży nudyści mogli opalać się nago po obu stronach plaży, jednak obecnie skupiają się jedynie po wschodniej stronie. Plaża rozciąga się na długość 4 km, znajduje się w połowie drogi z Chałup do Kuźnicy.


Plaża i przystan rybacka w Sopocie
Plaża w Ustce
Wybrzeże Bałtyckie w Świnoujściu

Gdzie w Polsce został wybudowany najwęższy dom?

20 października 2012 roku w Warszawie wybudowano nawęższy dom w Polsce. Dom mieści się między przedwojenną kamienicą przy Żelaznej 74, a blokiem przy Chłodnej 22. Twórca budynku Jakub Szczęsny wcisnął budowlę w szczelinę o szerokości od 152 cm do zaledwie 92 cm. W domu zamieszkał izraelski pisarz Etgar Keret. Oprócz walorów architektonicznych dom ma znaczenie symboliczne związane z historią. Mieści się blisko kładki nad ulicą łączącą w czasie II Wojny Światowej dwie strony Warszawskiego Getta. Teraz połączył kamienicę "pamiętającą" tamte czasy z blokiem wybudowanym po wojnie.

fot. 
http://cdn7.archirama.smcloud.net

 Zobacz też:
Poznaj Warszawę
okolice Warszawy - ciekawe miejsca, zabytki i atrakcje turystyczne
Gdzie w Polsce jest największy stadion piłkarski